Wat is een Joint Venture?
Ondernemingen die een gezamenlijk doel voor ogen hebben en overwegen om tot een samenwerking over te gaan kunnen een joint venture (JV) aangaan. Afspraken die gemaakt worden in het kader van de beantwoording van de samenwerking worden opgenomen in de overeenkomst tussen de Joint Venture partners, te weten in de joint venture overeenkomst of joint venture agreement (JVA) of een shareholders’ agreement (SHA). Op het moment dat de joint venture in een BV of in een NV wordt vormgegeven zullen de afspraken tevens worden opgenomen in de statuten.
Vormgeving Joint Venture
Een joint venture wordt aangegaan ter verwezenlijking van een gemeenschappelijk doel. Veelal is dit gericht op het samenbrengen van kennis en een product of dienst, het bereiken van schaalvoordelen of een uitbreiding van de productmarkt. Partijen zullen altijd eerst onderzoeken of dat een joint venture meer of minder voordelen met zich meebrengt dan andere samenwerkingsvormen zoals outsourcing of een fusie. Vervolgens gaan partijen, indien zij kiezen voor een joint venture, beoordelen in wat voor rechtsvorm zij de joint venture wensen te gieten. Dit kan een personenvennootschap of een rechtspersoon zijn. Veelal wordt er voor een BV gekozen als rechtsvorm voor de joint venture, dit heeft vermoedelijk te maken met de beperking van aansprakelijkheid. Een personenvennootschap heeft in tegenstelling tot de BV als voordeel dat deze fiscaal transparant is. Voor deze kennisbank pagina: joint venture overeenkomst wordt er voor de verdere informatie ingegaan op de situatie waarbij de joint venture wordt vormgegeven in een BV.
Invloed invoering Flex-BV op de Joint Venture Overeenkomst
Dankzij de invoering van de flex-bv wetgeving is het voor ondernemingen nog aantrekkelijker geworden om de joint venture vorm te geven in een bv-constructie. Voortaan kan de toekenning van stem- en winstrechten aan de individuele aandeelhouders meer naar wens worden geregeld. Daarnaast is het minimumkapitaal-vereiste komen te vervallen en kunnen de partners sneller overgaan tot samenwerking zonder dat er een bepaald kapitaal tot hun beschikking staat. Een nadeel van de invoering van de flex-bv voor de joint venture overeenkomst is dat dividenduitkeringen voortaan goedgekeurd dienen te worden door het bestuur. Hiervoor dient de uitkeringstest positief te worden afgerond. In de joint venture overeenkomst wordt veelal een winstpercentage opgenomen waarbij de joint venture winst zal uitkeren aan de aandeelhouders, hierbij moet voortaan in ogenschouw worden genomen dat deze bepaling alleen kan worden nageleefd indien de uitkeringstest dit toelaat.
Verhoudingen binnen Joint Ventures
De verhoudingen binnen joint ventures hebben grote invloed op de corporate governance van de onderneming, op de winst- en op de stemrechten. Normaliter worden de onderlinge verhoudingen bepaald door te kijken naar de procentuele inbreng van de partners. De verhoudingen kunnen echter ook worden bepaald door het maken van een waardering daarbij kijkt men i) hoeveel de waarde van de onderneming is gestegen; en ii) hoe groot het aandeel van de desbetreffende partij in deze waardestijging was. Daarnaast kan er ook een verhouding plaatsvinden van winstrechten, in de joint venture agreement dient dan ook aandacht te worden besteed aan de vraag wat er met de zeggenschapsrechten gebeurt indien de winstrechten wijzigen.
Duur van de Joint Venture Overeenkomst
Een joint venture agreement kan worden aangegaan voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd. Een overeenkomst voor onbepaalde tijd kan door partijën beëindigd worden conform de voorwaarden zoals vastgelegd in de joint venture overeenkomst. Wanneer het een joint venture overeenkomst voor bepaalde tijd betreft kan in de overeenkomst worden opgenomen dat de overeenkomst (automatisch) wordt verlengd voor een bepaalde periode.
Wanneer de joint venture wordt vormgegeven in een BV of in een NV bepaalt de joint venture overeenkomst dat deze zolang zal duren als de aandeelhouders aandeelhouder zijn van de vennootschap. De in de joint venture overeenkomst opgenomen afspraken welke betrekking hebben op de aspecten van exit, drag along en tag along bepalen dan of, en op welke wijze, de JV-partners de JV kunnen beëindigen. Tot slot is het mogelijk dat de aandeelhouders onder bepaalde omstandigheden kunnen besluiten tot liquidatie van de JV. Afhankelijk van de zeggenschapsverhoudingen in de vennootschap en de positie van de aandeelhouders daarin, zal bij overeenkomst bepaald moeten worden in hoeverre er daadwerkelijk gebruik gemaakt kan worden van de verschillende beëindigingsmogelijkheden.
Deadlock
Het kan voorkomen dat een joint venture is vormgegeven in een BV of NV waarvan de aandeelhouders beide 50% van de aandelen bezitten. Dit kan tot gevolg hebben dat stemmen gestaakt worden omdat de ene helft optie A wenst en de andere helft optie B. Een dergelijke situatie wordt een deadlock situatie genoemd. Om deadlocks te voorkomen is het van groot belang om in de joint venture overeenkomst te regelen hoe deadlock situaties worden opgelost, het oplossen van deadlock situaties kan door gebruikmaking van zogeheten escalatieregelingen.
Het einde van de Joint Venture Overeenkomst
Zoals gezegd kunnen de joint venture partners afspreken dat de joint venture op een bepaald moment wordt geliquideerd, bijvoorbeeld wanneer de samenwerkingsdoelen behaald zijn en er niet langer schaalvoordelen voortkomen uit de joint venture. Er zal dan een aandelenoverdracht plaats dienen te vinden. Het lastige aspect bij een aandelenoverdracht is de waardering van de aandelen. Discussies omtrent de waardering van aandelen kunnen bij het opmaken van de joint venture overeenkomst al worden ingeperkt. Er zijn namelijk een aantal technieken (overgewaaid uit de VS) waarmee dergelijke discussies kunnen worden afgedaan:
- Russian roulette: indien er in de joint venture agreement staat opgenomen dat er gebruik wordt gemaakt van de Russian roulette techniek doet een van de aandeelhouders een bod. De andere aandeelhouder kan dan kiezen om i) de aandelen van de biedende aandeelhouder tegen de geboden prijs te kopen of ii) zijn eigen aandelen tegen de geboden prijs te verkopen. Deze techniek zorgt volgens de literatuur voor een redelijke prijs omdat een bieder niet weet of het kopen of verkopen wordt. Daardoor zal hij niet te laag maar ook zeker niet te hoog inzetten.
- Texas shoot-out: de Texas shoot-out is een biedingsprocedure waarbij de ene aandeelhouder een bod doet en de andere aandeelhouder dit bod i) accepteert of ii) verwerpt én een tegenbod doet. Dit proces loopt door totdat een van de aandeelhouders een bod accepteert. Het risico van deze techniek ik dat de aandelen uiteindelijk voor een te lage of te hoge waardering van de hand worden gedaan. Dit heeft te maken met het feit dat sommige aandeelhouders een bepaald bod al snel zullen accepteren omdat zij bang zijn dat zij anders een hele hoge prijs moeten betalen of juist doordat je te maken hebt met koppige aandeelhouders die telkens het bod weigeren omdat zij een zo hoog mogelijke prijs willen.
- Mexican shoot-out: bij de Dutch auction wordt er geboden met ‘gesloten envelop’. Beide aandeelhouders brengen een bod uit op de aandelen van de ander bij een onafhankelijke derde, de aandeelhouder die het hoogst biedt is uiteindelijk gerechtigd tot het aandelenpakket. Hij zal daarvoor de prijs betalen die hij zelf geboden heeft. Een variant op deze techniek is de Dutch-auction daarbij worden de aandelen aan de hoogste bieder verkocht tegen de prijs die de ander geboden heeft. De Dutch-auction voorkomt de situatie waarbij de ene aandeelhouder expres (onevenredig) laag inzet.
Kortom, een joint venture of wel samenwerking kan tot grote (schaal)voordelen leiden maar ook tot grote conflicten doordat er conflicten kunnen ontstaan tussen de (egoïstische) aandeelhouders. Bij aanvang van de samenwerking zal er veelal niet worden stilgestaan bij worst case scenario’s, terwijl het juist verstandig is om daar bij aanvang van de samenwerking over na te denken. Dit maakt de uiteindelijke afwikkeling van toekomstige conflicten eenvoudiger.
Neem contact met ons op
Wilt u ondersteuning bij het opstellen van een joint venture overeenkomst? Of heeft u te maken met een geschil over beëindiging van een joint venture overeenkomst? Onze juristen assisteren u graag. Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie